Zachowek na Litwie

Zachowek to jedna z najważniejszych, a zarazem najbardziej złożonych instytucji prawa spadkowego na Litwie, jak i w wielu innych państwach świata. Analogiczna konstrukcja prawna została przyjęta między innymi w naszym polskim porządku prawnym. Z drugiej strony są kraje, w których zachowek w ogóle nie istnieje. Za sztandarowy przykład w tym zakresie mogą posłużyć Stany Zjednoczone, gdzie spadkodawcy nie są skrępowani przepisami prawnymi ograniczającymi w pewien sposób ich ostatnią wolę.

Właśnie ze względu na wspomniane wyżej ograniczenia zachowek ma swoich przeciwników. Nie zmienia to jednak faktu, że ci muszą go po prostu zaakceptować. Przepisy prawa spadkowego są bowiem w zdecydowanej większości przepisami bezwzględnie wiążącymi. W zasadzie nie ma tu miejsca na wolę stron w zakresie odmiennego kształtowania stanu prawnego. W związku z tym w ramach dzisiejszego artykułu zdecydowaliśmy się na omówienie najważniejszych zagadnień związanych z zachowkiem na Litwie.

Podstawowym celem instytucji prawa spadkowego w postaci zachowku na Litwie jest zapewnienie minimalnego poziomu ochrony interesów majątkowych osób najbliższych spadkodawcy, gdy ten już nie żyje. Śmierć spadkodawcy jest bowiem najczęściej związana nie tylko z utratą najbliższej osoby i krzywdą psychiczną, ale również z pewną określoną szkodą majątkową. Przede wszystkim chodzi tu o wszelkie te sytuacje, kiedy spadkodawca był głównym a niekiedy jedynym żywicielem rodziny. Właśnie w takich przypadkach strata krewnego bywa najbardziej dotkliwa.

Celem złagodzenia niepożądanych w sferze majątkowej skutków śmierci spadkodawcy, przepisy prawa spadkowego na Litwie wprowadzają do tamtejszego porządku prawnego konstrukcję zachowku. Ten wraz z tzw. częścią dostępną składa się na masę spadkową pozostałą po spadkodawcy. O ile ta druga pozostaje w swobodnej dyspozycji spadkodawcy, o tyle zachowek został zarezerwowany z mocy prawa jego najbliższej rodzinie. Tym samym spadkodawca nie jest uprawniony do swobodnego rozporządzania tą częścią majątku, gdyż wiązałoby się to z naruszeniem bezwzględnie wiążących przepisów prawa spadkowego na Litwie.

Zachowek na Litwie mogą otrzymać wyłącznie określeni członkowie rodziny spadkodawcy. Krąg osób uprawnionych do zachowku został wskazany w art. 5.20 Lietuvos Respublikos civilinis kodeksas (litewski kodeks cywilny). W związku z przywołanym powyżej artykułem zachowek na Litwie przysługuje dzieciom spadkodawcy, jego małżonkowi oraz rodzicom, którzy byli uzależnieni finansowo od spadkodawcy, biorąc pod uwagę stan na dzień jego śmierci.

Warto nadmienić, że przepisy prawa spadkowego w Litwie traktują dzieci przysposobione (adoptowane) na równi z dziećmi rodzonymi. Mają oni zatem jednakowe prawa spadkowe. Analogiczne rozwiązanie przyjęto w odniesieniu do przysposabiających. Wobec powyższego należy uznać, iż zachowek na Litwie przysługuje również dzieciom przysposobionym oraz przysposabiającym.

Niezależnie od treści testamentu uprawnionym do zachowku na Litwie przysługuje co najmniej połowa ich ustawowych udziałów w spadku. Celem prawidłowego ustalenia wysokości zachowku konieczne jest zatem w pierwszej kolejności sięgnięcie do przepisów prawa spadkowego na Litwie odnoszących się do dziedziczenia ustawowego. Gwoli ścisłości należy dodać, że zachowek stanowi jedynie minimalny udział w spadku gwarantowany przez przepisy ustawy. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, by spadkobierca otrzymał od spadkodawcy znacznie większy zapis.

Ponadto przy ustalaniu wysokości zachowku na Litwie bierze się pod uwagę wartość masy spadkowej. Niezbędne jest wówczas uwzględnienie wartości zwykłego wyposażenia mieszkania i przedmiotów użytku domowego, co wynika wprost z brzmienia aktualnych przepisów prawa spadkowego na Litwie.

Dziedzicząc spadek w obcym państwie, znajomość przepisów prawa spadkowego za granicą jest konieczna. Co więcej, warto orientować się także w przepisach innych gałęzi prawa. Duże znaczenie w sprawach spadkowych mają w szczególności prawo administracyjne i prawo podatkowe. Jako że nieznajomość prawa szkodzi i każdy nawet niewielki błąd może sporo kosztować, warto zdecydować się na powierzenie swojej sprawy spadkowej doświadczonemu fachowcowi. W kancelarii prawnej Lawyer in Europe od wielu lat świadczymy wysokiej jakości usługi prawne w związku z dziedziczeniem za granicą.

Jeżeli zatem zostałeś powołany do spadku na Litwie albo chciałbyś uzyskać fachową poradę prawną z zakresu prawa spadkowego za granicą, serdecznie zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią. Bardzo chętnie zajmiemy się Twoją sprawą, odciążając Cię w ten sposób od wszelkiej biurokracji i zbędnych nerwów.