Testament ustny na gruncie prawa węgierskiego

W zdecydowanej większości przypadków testament sporządzany jest na piśmie. Jednakże, w szczególnie uzasadnionych sytuacjach, możliwe jest odstąpienie od formy pisemnej testamentu na rzecz formy ustnej. Takie rozwiązania przewidują ustawodawcy różnych państw europejskich, w tym Polski czy Węgier. W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć instytucję testamentu ustnego przewidzianego na gruncie prawa węgierskiego.

Już na samym wstępie należy zaznaczyć, że testament w formie ustnej jest czymś absolutnie wyjątkowym. Preferowaną formę stanowi bowiem testament pisemny, któremu przypisuje się znacznie większą wartość dowodową. Wynika to z faktu, iż ewentualne podważenie testamentu ustnego jest dużo prostsze w praktyce.

Zgodnie z § 7:13 Polgári Törvénykönyv (węgierski odpowiednik kodeksu cywilnego) w przypadku określonym w kodeksie dopuszczalne jest sporządzenie przez spadkodawcę testamentu ustnego. Przypadek taki został określony wprost w § 7:20, w którym wskazano, że testament ustny może zostać sporządzony jedynie wówczas, gdy spadkodawca znajduje się w sytuacji zagrożenia życia i równocześnie nie jest możliwe sporządzenie testamentu w formie standardowej, tj. testamentu pisemnego. Warto zauważyć, że w świetle komentowanego paragrafu obie te przesłanki muszą zostać spełnione łącznie. W przeciwnym razie nie będzie mowy o skutecznym sporządzeniu ustnego testamentu.
Ziszczenie się pierwszej z przesłanek może przykładowo mieć miejsce wówczas, gdy stan osoby biorącej udział w wypadku samochodowym nagle się pogorszył i całokształt okoliczności wskazuje, że osoba ta znajduje się w stanie realnego zagrożenia życia. Z kolei niemożność złożenia oświadczenia woli na piśmie może wystąpić w szczególności, gdy mamy do czynienia z osobą niewidomą bądź niepiśmienną.

Równocześnie spadkodawca, składając oświadczenie woli w postaci testamentu ustnego, musi uczynić to przy jednoczesnej obecności co najmniej dwóch świadków. Spadkodawca obowiązany jest tym samym oświadczyć im, że składane przez niego ustne oświadczenie woli stanowi jego testament oraz podyktować świadkom całą jego treść. Na marginesie należy zaznaczyć, że język używany przez spadkodawcę powinien być w pełni zrozumiały dla obecnych świadków.
Co ciekawe, spadkodawca posługujący się językiem migowym jest uprawniony do wyrażenia swojej woli w tym języku, niemniej w takim przypadku świadkowie również muszą posługiwać się językiem migowym w sposób pozwalający na zrozumienie oświadczenia spadkodawcy. Tak ujęte wymogi mają na celu, jak najdokładniejsze odtworzenie rzeczywistej woli spadkodawcy.

Ze względów bezpieczeństwa i powagi prawodawca węgierski wprowadził pewne ograniczenia co do możliwości występowania w charakterze świadka podczas procedury ustnego testowania. Ograniczenia te są niemal identyczne, jak te ustanowione wobec świadka z pisemnego testamentu prywatnego, z zastrzeżeniem, że do zdolności występowania w charakterze świadka testamentu ustnego nie jest wymagane, by potencjalny świadek umiał pisać. W przypadku testamentu pisemnego świadek nie musi znać jego treści, natomiast w przypadku testamentu ustnego jest on obowiązany do dokładnej znajomości woli spadkodawcy.

Wyjątkowość regulacji związanej z instytucją ustnego testamentu przejawia się również w § 7:45 kodeksu. Przepis ten przewiduje nieważność testamentu ustnego ex lege (tj. z mocy prawa), jeżeli spadkodawca go sporządzający był w stanie sporządzić testament pisemny w okresie 30 dni od dnia ustania przyczyny uzasadniającej sporządzenie testamentu w formie ustnej. Tytułem przykładu można wskazać stan faktyczny, w którym spadkodawca znajdujący się w stanie zagrożenia życia wskutek prawidłowo przeprowadzonej operacji ratującej życie powrócił do zdrowia i opuścił szpital, jednak pomimo obiektywnych możliwości sporządzenia testamentu w formie pisemnej nie dopełnił wymaganiom wskazanym powyżej. W takich sytuacjach testament ustny jest nieważny.

Kontakty polsko – węgierskie sięgają odległych czasów średniowiecza. Wspólna historia łącząca oba te narody sprawia, że na Węgrzech mieszka na co dzień całkiem liczna kilkutysięczna Polonia. Uzasadniają to również przyjazne relacje pomiędzy Polakami i Węgrami. Wobec tego być może Twoja Rodzina mieszka w Budapeszcie, a Ty właśnie zostałeś powołany do dziedziczenia. Nie czekaj i skontaktuj się z nami w razie jakichkolwiek wątpliwości czy zwykłej chęci uzyskania fachowej porady prawnej. Doświadczeni w sprawach spadkowych prawnicy z Adwokat w Europie chętnie pomogą Ci w bezpiecznej realizacji całej procedury!