Spadek w Austrii dla cudzoziemców

Przepisy dotyczące spadków w Unii Europejskiej

Dziedziczenie w Austrii dla obcokrajowców to temat szczególnie ważny dla osób, które przebywają w tym kraju dłużej lub mają taki zamiar. Jak mówią nowe przepisy, w przypadku przekazywania majątku proces taki podporządkowany jest przepisom konkretnego kraju, który był miejscem zamieszkania osoby w chwili jej śmierci. Jednocześnie, jednak jeśli chodzi o dziedziczenie w Austrii, spadkodawca może zaznaczyć w testamencie, aby procedura dziedziczenia podlegała przepisom państwa, którego jest obywatelem. Jest to możliwe nawet wówczas, gdy kraj ten nie należy do Unii Europejskiej. Dzięki temu uwzględniane mogą być indywidualne preferencje, jeśli chodzi o specyfikę konkretnych krajowych systemów prawnych bez względu na to, gdzie mieszkał właściciel majątku. Jednocześnie jednak podatek od spadków w Austrii nadal pozostaje na takim samym poziomie i uzależniony jest od wartości majątku, który jest przekazywany.

Prawo spadkowe w Austrii poddane zostało 1 stycznia 2017 roku głębokiej reformie. W efekcie przepisy zmieniły się radykalnie i zostały dostosowane do współczesnych realiów. Najważniejsze zmiany objęły zasady obowiązkowego udziału, a także procedurę sporządzania testamentów. Modyfikacje w przepisach dotyczyły także praw małżonków do spadków Austrii. Celem wprowadzenia tych zmian było, aby spadek w Austrii jako proces prawny był łatwiejszy i przejrzysty zarówno dla spadkobierców, jak też spadkodawców.

Sporządzanie testamentu Austrii

Dziedziczenie w Austrii uregulowane jest przez przepisy, które jasno wskazują, jak można sporządzić testament. Wyróżniamy tu 3 typy takiego dokumentu:

• testament notarialny, który może być sporządzony u notariusza albo przed sądem
• testament własnoręczny, a więc dokument spisany samodzielnie przez spadkodawcę na papierze i podpisany
• testament alograficzny – dokument taki przygotowuje się ręcznie lub maszynowo. Sporządzany jest przez inną osobę, ale zgodnie ze wskazówkami spadkodawcy. Podczas przygotowania takiego testamentu obecni muszą być trzej świadkowie.

Dziedziczenie dla obcokrajowców w Austrii może być także zrealizowane na podstawie testamentu przygotowanego wspólnie. Prawo spadkowe w Austrii pozwala na przygotowanie testamentu razem przez małżonków, ale również partnerów, którzy mają zarejestrowany związek partnerski.

W Austrii testamenty przechowywane są w Österreichisches Zentrales Testamentsregister, czyli w Centralnym Rejestrze Testamentów. Dzięki powszechnej rejestracji takich dokumentów później w trakcie procedury spadkowej – Verlassenschaftsverfahren łatwiej je odnaleźć.

Jeśli chodzi o dziedziczenie z Austrii, spadek jako dokument musi mieć także konkretną formę. Muszą się tam znaleźć szczegółowe dane świadków, a więc daty urodzenia, a także imiona i nazwiska. Ponadto wola spadkodawcy musi być oficjalnie przez te osoby potwierdzona. Specjaliści zwracają czasami uwagę na problematyczność ustalenia tego, kto może stać się świadkiem, a kto nie. Ten problem prawny do tej pory nie jest rozstrzygnięty i nie jest jednoznacznie określone, kto może się zaangażować w taką rolę.

Prawnicy zalecają, niezależnie od tego, czy chodzi o postępowanie spadkowe w Austrii, czy też zrzeczenie się dziedziczenia w Austrii, sporządzenie testamentu przy pomocy prawnika. Przepisy są bardzo surowe zarówno jeśli chodzi o samą treść, ale także sposób sporządzenia dokumentu.

Przepisy ustawowe dotyczące dziedziczenia w Austrii

Dziedziczenie w Austrii jest bardzo jasno określone przez przepisy. Może się zdarzyć, że właściciel majątku z różnych powodów nie przygotował testamentu. W takiej sytuacji zastosowanie mają przepisy spadkowe i na ich podstawie dochodzi do podziału majątku.

W Austrii dziedziczenie odbywać może się na poniższych zasadach:

• Jeżeli jest współmałżonek lub dzieci spadkodawcy, to wtedy 1/3 majątku jest przekazywana współmałżonkowi. Reszta majątku przekazywana jest dzieciom w równych częściach.
• Jeżeli spadkodawca nie miał współmałżonka, ale miał dzieci, to im przypada majątek podzielony na równe części.
• Jeśli natomiast właściciel majątku nie miał dzieci, ale pozostawił współmałżonka, a jednocześnie nie miał rodzeństwa, rodziców i dziadków, to w takiej sytuacji współmałżonek otrzymuje majątek.

Na takich samych zasadach dziedziczą partnerzy, którzy są zarejestrowani w związkach partnerskich. Niezależnie więc od tego, czy chodzi o dziedziczenie po śmierci męża w Austrii, czy też po śmierci partnera, zastosowanie mają te same przepisy.

Austriackie przepisy dotyczące prawa spadkowego mówią także o zachowku. Uprawnieni do niego mogą dochodzić swoich praw przed sądem przez 3 lata.

Procedura spadkowa

Każdy, kogo dotyczy dziedziczenie w Austrii dla obcokrajowców, powinien zwrócić szczególną uwagę na procedurę. Spadkowe postępowanie, czyli Verlassenschaftsverfahren odbywa się przed Bezirksgericht, a więc przed właściwym sądem rejonowym. Jest to sąd znajdujący się w miejscu ostatniego pobytu lub zamieszkania właściciela majątku.

Procedura prowadzona jest przez notariusza, który występuje wtedy w roli komisarza sądowego – Gerichtskommissär. Jego zadaniem jest ustalenie spadkobierców. Przygodowuje także inwentarz spadkowy, jeżeli przyjęcie spadku ma nastąpić z tak zwanym dobrodziejstwem inwentarza.

Warunkiem otrzymania przez spadkobiercę spadku jest wydanie postanowienia, które stwierdza nabycie spadku – Einantwortung. Dokument wydaje sąd. Warto pamiętać o tych szczegółach, jeśli chodzi o dziedziczenie w Austrii dla obcokrajowców.

Spadkobiercy w Austrii mają możliwość:

• przyjęcia spadku w całości
• zaakceptowania spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza
• zrezygnowania ze spadku, czyli zrzeczenia się go

Na podjęcie powyższych decyzji i złożenie stosownego oświadczenia mają czas od 4 tygodni do 1 roku.

Jeśli chodzi o dziedziczenie z Austrii dla obcokrajowców, to przybiera ono poniższe formy:

• może być zrealizowane przy wykorzystaniu testamentu
• z mocy prawa
• na podstawie umowy o spadek

Przy sporządzaniu spadku obecnym musi być prawnik, ponieważ musi potwierdzić ważność prawną dokumentu. Jeśli ten ostatni nie jest podpisany przez spadkodawcę, ale przez inną wyznaczoną osobę, to fakt ten musi być potwierdzony przez obecność 3 świadków.

Jeżeli testament został sporządzony, to majątek będzie rozdzielony w taki sposób, jak określił to zmarły. W przeciwnym razie, jeżeli testamentu nie ma, to kolejność rozdziału jest taka, jak wskazuje prawo adekwatnie do kolejności dziedziczenia spadkobierców.

Zarówno jeśli chodzi o etapy rejestracji, jak też procedury realizacji praw spadkowych, testament jest dokumentem, który charakteryzuje się swoimi własnymi niuansami. Przykładem jest sytuacja, gdy sporządzono go na rzecz małżonka albo partnera, ale małżeństwo albo oficjalne stosunki do momentu otwarcia spadku zostały rozwiązane. Wówczas testament straci swoją moc prawną.

W sytuacji dziedziczenia z Austrii majątek przysługuje do podziału osobom, które kwalifikują się do jednego z 4 stopni pokrewieństwa.

Jeżeli chodzi natomiast o termin dziedziczenia w Austrii, to jest to 6 miesięcy od momentu uruchomienia procedury spadkowej. W tym czasie zainteresowani spadkiem z Austrii są zobowiązani przedłożyć właściwe wnioski i wykonać wszystkie niezbędne czynności wymagane przez procedury.

Po śmierci męża żonie przysługują poniższe udziały:

• 1/3 spadku w sytuacji, gdy podział majątku dotyczy także dzieci należących do pierwszej linii spadkobierców
• 2/3 majątku w sytuacji, gdy nie ma żadnych zstępnych, a jednocześnie spadkobiercy to rodzice, bracia oraz siostry należące do drugiej linii spadkobierców
• 100 % spadku w sytuacji, jeżeli w procedurze podziału nie występuje żaden z wyżej wymienionych krewnych.

Małżonkowi poza udziałem w spadku należy się także prelegat, Chodzi o wszelkie przedmioty gospodarstwa domowego lub te, które były użytkowane w trakcie wspólnego życia.

Dziedziczenie w Austrii dla nierezydentów w myśl prawa spadkowego bierze pod uwagę również dobra spadkobierców przymusowych. W austriackim prawie od 2017 roku osobami tymi są m.in. dzieci, małżonkowie i oficjalni partnerzy.

Ten obowiązkowy udział w spadku w Austrii ma formę pieniężną. Należy pamiętać, że nie jest przekazywany od razu. Zainteresowane osoby mogą się ubiegać o swój udział w spadku, gdy minie rok od jego otwarcia. Wówczas też wypłata jest podzielona na etapy z ustaloną wcześniej częstotliwością.

To, co jest charakterystyczne w austriackim prawie spadkowym, to spore prawa właściciela majątku. Spadkodawca może mianowicie obniżyć obowiązkowy udział dziecka (stanowi on połowę udziału ustawowego). Może to zrobić, jeżeli w przeciągu ostatnich 10 lat pomiędzy spadkodawcą, a dzieckiem nie było normalnych relacji.

Warto też pamiętać, że małżonkowie mogą dziedziczyć świadczenia emerytalne i ubezpieczeniowe. Warunkiem jest spełnienie niezbędnych warunków.

W jaki sposób dziedziczą małżonkowie?

Po przeprowadzeniu reformy w przepisach w dziedziczeniu małżeńskim nastąpiły pewne zmiany. Najważniejsze są 4 aspekty wskazane poniżej.

Testament po rozwiązaniu małżeństwa

Jeżeli nastąpił rozwód, to automatycznie testament przygotowany wcześniej na rzecz drugiego małżonka albo partnera nie ma już mocy prawnej. Mówimy wówczas o tzw. “domniemaniu milczącego rozporządzenia”. Jednocześnie, jednak jeżeli jest taka potrzeba, spadkodawca może przygotować nowy dokument.

Zastrzeżone w testamencie na rzecz adoptowanych dzieci prawa do dziedziczenia od 2017 roku także tracą ważność, jeżeli wystąpiło odwołanie adopcji.

Prawa spadkowe dla partnerów cywilnych

Przepisy od niedawna uwzględniają na liście spadkobierców ustawowych także partnerów cywilnych. Chodzi tu także o zarejestrowane małżeństwa jednopłciowe. Występuje tu jednak warunek dziedziczenia, którym jest mieszkanie w tym samym domu przez okres co najmniej 3 lat.

Jeżeli testament nie został sporządzony i nie występują inni spadkobiercy, czyli np. bracia lub siostry, cały majątek przechodzi na rzecz małżonka. Takiego prawa do majątku cywilni partnerzy nie mieli do 2017 roku. Jest to bardzo ważna zmiana także, jeśli chodzi o dziedziczenie w Austrii dla nierezydentów i warto o niej pamiętać.

Prawa spadkowe dla zarejestrowanych partnerów

W roku 2017 parom jednopłciowym przyznano takie same prawa, jeżeli chodzi o dziedziczenie jak w przypadku małżeństw tradycyjnych. Status jest więc całkowicie zrównany z rodzinami tradycyjnymi, jeżeli chodzi o podział majątku.

Prawa pozostałego przy życiu małżonka po śmierci

Po śmierci jednego z małżonków lub partnerów drugi ma prawo nadal mieszkać w mieszkaniu, w którym wcześniej para żyła razem. Dom lub mieszkanie uznawane jest za integralną część spadku. Partner lub małżonek ma także prawo do wszystkich przedmiotów znajdujących się w gospodarstwie domowym także wtedy, gdy ponownie zawiera małżeństwo. Współmałżonkowie lub zarejestrowani partnerzy mają prawo pozostać w dawnym wspólnym mieszkaniu przez jeden rok od momentu utraty nieruchomości.

Dziedziczenie obowiązkowe w Austrii

Jako udział obowiązkowy rozumiemy minimalną część spadku otrzymywaną przez spadkobierców w gotówce. Jak mówi nowe prawo spadkowe w Austrii, przysługuje to tylko małżonkom, zarejestrowanym partnerom lub dzieciom właściciela majątku. Przed wprowadzeniem zmian kwotę dzielono także pomiędzy rodziców, braci, siostry i dziadków. Teraz jednak krewni ci nie mają prawa do udziału obowiązkowego.

W przypadku dziedziczenia nieruchomości bez względu na to, czy jest to mieszkanie, w którym mieszka małżonek żyjący, czy też jest to firma zapewniająca środki niezbędne do codziennej egzystencji, udział obowiązkowy może ulec odroczeniu na okres do lat 5. W zależności od konkretnej sytuacji może być to nawet 10 lat. Dzięki temu spadkobiercy mają czas na to, aby uregulować sprawy spadkowe.

W myśl nowych przepisów spadkobiercy mają możliwość starać się o otrzymanie udziału obowiązkowego jednak nie od razu po śmierci właściciela majątku, ale dopiero wtedy, gdy minie rok. W sytuacji, gdy obciążeni spadkobiercy wystąpią z takimi roszczeniami lub wtedy, gdy testament zawiera wolę zmarłego, płatność może być odroczona o 5 lub nawet 10 lat. Jedynie sąd podejmuje w takiej sytuacji ostateczną decyzję.

Aktualnie w myśl obowiązujących przepisów spadkodawca może zmniejszyć obowiązkowy udział spadkobiercy, jeżeli nie utrzymywał on z właścicielem majątku żadnych kontaktów przez wiele lat. Przykładem jest sytuacja, w której syn nie widywał się z ojcem przez 20 lat. Ma to także zastosowanie w przypadku małżonków, którzy pozostawali w związku małżeńskim, ale praktycznie nie żyli razem od dłuższego czasu.

Pflegevermächtnis, czyli sprawowanie opieki nad spadkodawcą

Członek rodziny pozostający przy zmarłym w ostatnich miesiącach życia i zapewniający mu niezbędną pomoc ma możliwość starać się o przyznanie specjalnego zasiłku opiekuńczego. Do spełnienia są wówczas poniższe warunki:

• czas, w którym była świadczona taka pomóc to przynajmniej 6 miesięcy w przeciągu ostatnich 3 lat
• uznanie tego typu opieki wymaga przynajmniej 20 godzin w ciągu miesiąca
• za opiekę nie mogło być pobierane wynagrodzenie
• zasiłek może być przyznany tylko jednej osobie – nie ma znaczenia, czy zmarłym opiekowało się więcej krewnych

W świadczeniu tym nie występuje żadna stała kwota. Zasiłek oblicza się na podstawie wynagrodzenia pielęgniarki. Sąd jest tu instytucją decyzyjną, która ewentualnie przyznaje świadczenie. Otrzymać mogą je małżonkowie, rodzice, dzieci, rodzeństwo, a także dalsi krewni. Wliczamy w to wujków, ciotki, dziadków, pradziadków, a także małżonków i partnerów tych osób.

Warunkiem otrzymania świadczenia jest bycie partnerem życiowym albo krewnym. Jednocześnie w sytuacji, gdy spadkodawca wcześniej obiecał wynagrodzić opiekę nad sobą krewnemu, a jednocześnie wspólnie z pozostałymi spadkobiercami uwzględniono te ustalenia, wówczas wypłata tej rekompensaty może pochodzić ze spadku. Jednocześnie jednak w takiej sytuacji zasiłek opiekuńczy już nie przysługuje. Tego rodzaju płatność nie jest częścią obowiązkowego udziału spadkobiercy. Jest to wydatek dodatkowy.

Przepisy dotyczące dziedziczenia przedsiębiorstwa

W przypadku dziedziczenia aktywów biznesowych, a więc np. przedsiębiorstw i firm zastosowanie mają tu przepisy ustawowe lub testament, jeśli został zapisany. W sytuacji, gdy spadek z Austrii nie przewiduje gotówki, to w takich okolicznościach nowy właściciel ma obowiązek wypłacić obowiązkowe udziały pozostałym spadkobiercom. Zanim nastąpiły zmiany w przepisach, płatności te podlegały ścisłej ochronie, jeśli chodzi o ewentualne zmiany i odroczenia.

Wymogi te w obecnym stanie prawnym uległy złagodzeniu. W myśl nowych przepisów spadkobiercy mogą być zwolnieni przez sąd z obowiązkowego uiszczania udziałów – zwolnienie to obejmuje pierwsze 5 lat. W sytuacji nieustabilizowania po tym czasie przez właściciela sytuacji finansowej może on być zmuszony do sprzedaży papierów wartościowych, które należą np. do spółki, czy też jej zależnych spółek, aby pokryć dług.

Kiedy może dojść do wydziedziczenia?

Analizując to, jak odziedziczyć austriacki spadek warto też wiedzieć, w jakich okolicznościach może dojść do wydziedziczenia. Po wprowadzeniu zmian w przepisach wydziedziczenie może nastąpić, gdy krewni umyślnie zaniedbali obowiązki rodzicielskie. Inny powodem może być znęcanie się nad rodzicami. W sytuacji, gdy na skutek popełnienia przeciwko bliskiej osobie przestępstwa skutkującego wyrokiem ponad 1 roku więzienia wówczas okoliczności takie dają podstawy do utraty prawa do dziedziczenia majątku.

Aktualnie przepisy są jednak jeszcze bardziej rygorystyczne. Majątek może być więc utracony nie tylko i wyłącznie na skutek przemocy fizycznej, ale także wówczas, gdy spadkobierca dopuścił się przestępstwa, które było związane z majątkiem spadkodawcy. Może więc chodzić o kradzież, ale także zniszczenie wartościowego mienia.

Podatek od spadku w Austrii

Po reformie przepisów przeprowadzonej w roku 2017 dokonano korekty przypisów prawa spadkowego, które zostały ustanowione w 2015 roku. Wprowadzone zmiany obejmują podatek od spadków w Austrii, który spadkobiercy mają obowiązek zapłacić. Jego wysokość w odniesieniu do rezydentów i nierezydentów uzależniona jest bezpośrednio od wartości majątku, który jest dziedziczony. Poniżej przedstawiamy skalę stawek:

• 0,5% – w sytuacji, gdy wartość przedmiotu nie przekracza 250 000 euro;
• 2% – tyle wynosi stawka, jeśli wartość mieści się w przedziale od 250 000 euro do 400 000 euro;
• 3,5% – tyle należy zapłacić, jeśli wartość nieruchomości przekracza 400 000 euro.

Warto też pamiętać, że osoby, które zdecydują się przekazać majątek na cele charytatywne, nie będą musiały uiszczać tego podatku. Może chodzić o przekazanie spadku do organizacji, które działają na rzecz publicznych celów. Wprowadzenie takich nowych przepisów ma zachęcać do promocji dobroczynności i wspierania szczytnych celów.

Każdy, komu zależy na zabezpieczeniu przyszłości swojej rodziny, powinien sporządzić testament w sposób taki, jak przewidują to aktualne przepisy. Dzięki temu, co potwierdzają adwokaci, można uniknąć przedłużających się i bardzo skomplikowanych postępowań sądowych. A to zawsze ułatwi życie Państwu i Państwa bliskim.

W kancelarii prawnej «Lawyer in Europe» oferujemy swoim Klientom kompleksową pomoc w nabywaniu spadku za granicą. Z tego względu bardzo chętnie udzielimy niezbędnego wsparcia również w sprawach dziedziczenia w Austrii. Celem uzyskania wszechstronnego wsparcia serdecznie zapraszamy do skontaktowania się z prawnikami z «Lawyer in Europe».